✍مینیسک چیست؟

مینیسک قطعه‌ی دایره‌ای شکل غضروفی است که مانند ضربه‌گیر داخل مفصل عمل می‌کند. هر یک از مفصل‌های زانو دارای یک مینیسک خارجی زیر برجستگی بیرونی استخوان ران و یک مینیسک داخلی زیر برجستگی داخلی استخوان ران است. هر مینیسک مانند یک بالشتک طبیعی بین استخوان ران (فمور) و استخوان درشت نی (تیبیا) عمل می‌کند. این دو بالشتک با ممانعت از سایش انتهای این دو استخوان به یکدیگر از فرسایش مضاعف داخل مفصل زانو جلوگیری می‌کنند؛ و همچنین بخش اعظم ضربه‌ی حاصل از پریدن و فرو آمدن را جذب می‌نمایند و در پخش مناسب و برابر مایع مفصلی مؤثراند تا زانو حرکتی نرم و روان داشته باشد و مواد لازم را دریافت کند.

نمای زانو از روبرو:
رباط صلیبی خلفی تیبیا
رباط جانبی مدیال- تیپا (میانی- درشت-نی)
مینیسک میانی
مینیسک میانی قدامی
رباط عرضی زانو
درشت–نی
نازک-نی
رباط صلیبی قدامی
رباط جانبی خارجی
مینیسک طرفی
استخوان ران

نمای زانو از بالا:
رباط عرضی زانو
مینیسک طرفی
مینیسک میانی
محل اتصال مینیسک قدامی

⭕️علت آسیب-دیدگی مینیسك:

ضایعه آسیب-دیدگی یا پارگی مینیسك زانو اغلب زمانی ایجاد می-شود که زانو همزمان با چرخش تحت کشش هم قرار بگیرد و غضروف مینیسک بین استخوان زانو و درشت-نی تحت فشار قرار گرفته باشد. معمولا مینیسک داخلی بیشتر از مینیسک خارجی آسیب می-بیند البته باید دانست كه مشاهده این ضایعه در بچه-ها بسیار نادر می-باشد.

🔷علائم آسیب-دیدگی مینیسك:

وقتی روی مفصل فشار وارد بیاید یا مفصل زانو بچرخد درد در مفصل (در قسمت طولی آن) ایجاد می-شود. چنانچه حركت-های بخصوصی باعث بروز درد ناگهانی شود ادمه این حركات ممكن است به التهاب زانو اضافه كند، در پاره-ای از موارد زانو قفل می-کند که نشانة متلاشی شدن مینیسك بر اثر فشار وارد آمده روی آن می-باشد. در مواردی دیگر منطقه-ای از زانو به نظر حساس می-آید كه ناشی از بیرون-زدگی مایع مفصل است (کیست مینیسک زانو). باید به این نكته هم توجه داشت كه طولانی- شدن زمان ناراحتی باعث كاهش حركات رانی و در نتیجه تضعیف آنها خواهد شد.
غضروف ها بافت هایی هستند که به مفصل متصل شده اند و باعث نرمی کشکک زانو و حرکت آن می شوند دو نوع غضروف در مفصل زانو وجود دارد غضروف های نرم وغضروف های سخت. قسمت های هلالی، پدهای انعطاف پذیر در ناحیه خارجی و داخلی مفصل زانو وجود دارد، که به آن غضروف های مینیسک زانو گفته می شود. غضروف های براق، نرم و سختی هم درانتهای استخوان های زانو قرار گرفته است که به آنها غضروف های مفصل گفته می شود.

🔷شایع‌ترین علائم پارگی مینیسک زانو عبارتند از:

• درد
• سفتی و تورم
• قفل شدگی یا گرفتگی زانو
• احساس خالی کردن زانو
• مشکل در حرکت دادن زانو و محدود شدن دامنه حرکتی آن.
ادامه دارد…….

درمان موارد حاد:

درمان باید بلافاصله بعد از آسیب-دیدگی شروع شود. هدف از درمان فوری به منظور جلوگیری از جراحات بیشتر می-باشد و تا جایی که ممکن است از خونریزی بعدی جلوگیری بعمل می-آید.
درمان موثر باعث کاهش خونریزی، عدم تشكیل بافت ناشی از جوش خوردن زخم و جلوگیری از عوارض دیگر می-شود که در صورت عدم جلوگیری به موقع این عوارض طبیعتا می-تواند باعث طولانی-تر شدن دوره بازتوانی و یا حتی منجر به ناتوانی گردد.

درمان را تحت عنوان اصول Rice دنبال می-کنیم:
Rest) R) استراحت:
توقف فوری فعالیت ورزشی.

Ice) I) یخ:

بعد از آسیب-دیدگی باید بلافاصله به روی ناحیه آسیب-دیده یخ گذاشته شود. سرمای یخ باعث انقباض عروق خونی و توقف خونریزی می-شود. توجه داشته باشید كه در چنین شرایطی استفاده از اسپری سرما ساز موثر نخواهد بود همچنین یخ نباید مستقیما با پوست بدن تماس داشته باشد و باید با یک لایه نازک پارچه-ای (مانند باند کشی) پوشانده شده باشد. درمان با یخ باید به مدت 20 دقیقه در عرض 3 ساعت اول آسیب-دیدگی انجام شود.
در صورت امکان درمان پارگی مینیسک باید شامل موارد زیر باشد:

Compression bandage) C) بانداژ فشاری:

زانو باید با یک باند فشاری بسته شود البته نه آنقدر محکم که مانع حركت جریان خون در قسمت بانداژ شده گردد. توصیه می-شود كه بانداژ زانو تا زمان کاهش ورم ادامه یابد البته در طول شب بهتر است كه بانداژ برداشته شود. برای افزایش اثر باند فشاری بهتر است از یک تکه پشم یا نمد به ضخامت تقریبی یک سانتی متر در زیر باند و دقیقا در بالای محل خونریزی استفاده شود.

Elevation) E) بالا بردن:

حتی-المكان محل آسیب-دیده بالاتر از سطح قلب قرار گیرد، این عمل جلوگیری از خونریزی می-كند و توصیه می-شود تا مادامی كه تورم وجود دارد این حركت ادامه یابد.
بازتوانی را می-توان از 24 تا 48 ساعت بعد از آسیب-دیدگی شروع کرد.

معاینه:

اگر آسیب-دیدگی مفصل زانو مورد تردید باشد باید معاینه پزشکی انجام شود. در این صورت احتمالا معاینه بالینی معمولی کافی نیست و پزشک باید تست-های گوناگون زانو (تست مینیسک) را انجام دهد، هر چند که در طی چرخاندن زانو حساسیت و دردناکی زانو افزایش یابد. آرتروسکپی، اسکن MR یا سونو برای تشخیص در اكثر موارد ضروری می-باشد.

درمان:

نتیجه درمان معمولا شامل تسکین درد و بازتوانی است ولی اگر ناراحتی کم کم از بین نرفت و قفل شدگی زانو و یا ضایعه واضح مینیسک وجود داشت (مثلا توسط سونو مشخص شده است) جراحی تجویز می-شود.
در عمل جراحی سعی می-شود تکه-های پاره شده مینیسک بریده شده و از بدن خارج شود. که در این حالت به دوره-ی بازتوانی طولانی-تری نیاز خواهند بود اما با عمل جراحی در دراز مدت تحلیل غضروف زانو کاهش می-یابد. باید دانست در موارد نادر پاره-گی مینیسك، تمامی آن توسط عمل جراحی از مفصل خارج خواهد شد.

بازتوانی:
به دنبال عمل جراحی، می توان اعمال فشار به روی زانو را به محض کاهش درد و التهاب شروع كرد. در بهترین موارد فعالیت کامل بعد از چند هفته امکان-پذیر است. در حالی كه عمل جراحی بدون عارضه باشد ورزشكار می-توان به سطح فعالیت ورزشی خود در طی یک ماه بازتوانی برگردد. البته باید توجه شود كه بازتوانی نباید باعث درد و التهاب در زانو شود.

🔶خوشبختانه، همه پارگی های منیسک نیاز به عمل جراحی ندارند.

اگر زانوی شما قفل نمی شود، ثابت است و علائم پارگی منیسک آن برطرف شده اند، از روش های غیر جراحی برای درمان آن می توان استفاده کرد.
قفل شدن زانو
برای درمان پارگی منیسک زانو به توصیه های زیر عمل کنید:

1- به زانوی خود استراحت دهید.
اگر زانویتان درد دارد، فعالیت هایی را که نیاز به راه رفتن دارند کاهش دهید، یعنی زیاد راه نروید، از پله کمتر بالا و پایین بروید، ندوید و از جایی نپرید. برای کاهش درد زانو از چوب زیربغل می توانید استفاده کنید.
2- از یخ استفاده کنید.
برای کاهش درد و ورم زانو، کیسه یخ روی آن قرار دهید. هر 3 تا 4 ساعت یکبار به مدت 15 تا 20 دقیقه این کار را انجام دهید.
دو تا سه روز این کار را تکرار کنید تا درد و ورم شما از بین برود.
3- زانو را تحت فشار قرار دهید.
برای کنترل ورم زانو، دور آن باند کشی و یا زانوبند مخصوص ببندید.
4- زانو را بالا ببرید.
موقع نشستن و یا دراز کشیدن، بالشی را زیر پاشنه پای خود قرار دهید تا زانویتان کمی بالا بیاید.
5- از داروهای مسکن ضدالتهاب استفاده کنید.
برای کاهش درد و ورم می توانید از داروهای مسکن ضد التهاب استفاده کنید. ولی باید بدانید این داروها دارای یک سری عوارض جانبی هستند، مانند افزایش خطر خونریزی و زخم گوارشی.
لذا این داروها باید گاهی اوقات مصرف شوند، نه همیشه، مگر اینکه پزشک شما دستور دیگری دهد.
6- فیزیوتراپی کنید.
با مراجعه به متخصص فیزیوتراپی، ناحیه زانو را فیزیوتراپی کنید. معمولا 10 جلسه فیزیوتراپی توصیه می شود.
7- ورزش کنید.
ورزش های کششی و تقویت کننده زانو را برای کاهش فشار روی آن انجام دهید. طرز انجام این ورزش ها را از متخصص فیزیوتراپی بپرسید.
8- ندوید و نپرید.
از انجام فعالیت های بدنی ضربه ای و فشاری مانند دویدن و پریدن خودداری کنید.

9- عمل جراحی برای ترمیم منیسک
اگر پارگی منیسک زانو وسیع باشد و زانو قفل شود و ثابت نباشد، نیاز به عمل جراحی است. با عمل جراحی می توان پارگی را ترمیم کرد.

10- عمل جراحی برای برداشتن منیسک
با عمل جراحی می توان قسمتی از منیسک پاره شده را برداشت.
امیدوارم بهره کافی برده باشید و از اینکه برای خواندن این مطالب وقت گذاشتین کمال تشکر را دارم.

گردآوری و تدوین : مهدی منصوریان، کارشناس ارشد مدیریت ورزشی