دستگاه اقتصادی امام علی ع چگونه کار میکند؟

آنچه این روزها در کشور ما می‌گذرد، از یک منظر مهم قابل تأمل است، و آن سیاست فرهنگی و مذهبی کشور است.
در این سال‌ها فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی کشور، توازن خوبی نداشته است. ااین عدم توازن بخوبی برای هرکسی قابل درک است.
✅ تشدید شخصیت‌گرایی و در مقابل کمرنگ شدن تعالیم دینی.
✅کمرنگ شدن نقش عالمان و متفکران دین و در مقابل پررنگ شدن گروه‌های تبلیغی مثل مداحان و ذاکران اهل بیت.
✅کمرنگ شدن نقش عقل و پررنگ‌ شدن نقش نقل در فهم درست دین.

تصور می‌کنم که گرایش عمومی در این سال‌ها در ایران، به سمت شعائر، مناسبت‌ها، تجلیل‌ها و برنامه‌های ظاهری و عام‌پسند، بیشتر از حد لازم بوده و به همین میزان به تعالی اخلاقی جامعه که هدف اصلی دین است، کمتر توجه شده است.

مجموعه این عوامل باعث شده است که رفتارهای عام‌پسندانۀ دینی بیشتر رواج یابد هرچند جمهوری اسلامی خودش این تمایل را نداشته باشد.
امشب شب عید غدیر است , این روز را عید میگیریم و به هم تبریک میگوییم اما انصافا علی ع را با کدام واژه و کدام رفتار و کدام عبارت کاربردی برای زندگی میشناسیم.
علی ع چقدر در رفتار اجتماعی, اقتصادی و سیاسی ما کاربرد دارد؟
چقدر از او و آموزه های او آگاهی داریم.؟
بزرگترین کشور شیعی جهان و صاحب حکومت هستیم, اما رفتار مدیریتی و اقتصادی ما چقدر با سبک مدیریتی و دستورات علی ع منطبق است؟
✅اقتصاد علی ع:
حال باید پرسید: دستگاه اقتصادی امام علی ع چگونه کار میکرد؟
سیرة اقتصادی امام علی(ع) در دو مرحله (سیرة امام در ادارة امور اقتصادی جامعه و سیرة اقتصادی حضرت در رفتارهای اقتصادی شخصی) قابل بررسی است. امام هنگامی که به حکومت رسید، وضعیت اقتصادی جامعه، به‌ویژه توزیع امکانات، بسیار نامناسب بود، لذا برای سامان دادن به این وضعیت، توزیع را به‌گونه مساوی انجام داد. همچنین از ذخیره‌سازی بیت‌المال و تأخیر در توزیع آن خودداری کرد.

این قبیل سیاست‌ها باعث شد وضعیت اقتصادی جامعه دگرگون شود. فقر و بی‌عدالتی از بین برود و همة مردم کوفه از امکانات اولیة زندگی بهره‌مند شوند. امام در سیرة اقتصادی شخصی بسیار اهل تلاش و تولید بود، اما در عرصة تخصیص درآمد شخصی برای هزینه‌های فردی خویش، به حداقل بسنده و درآمدها را در راه خدای متعال مصرف می‌کرد.
یجاد چنین وضعیت اقتصادی در مدت کوتاه، با وضعیت بحرانی و بدون برنامه اقتصادی صحیح، غیر ممکن است.
جامعه در عصری که امام علی(ع) به حکومت رسید، به دو دسته فقیر و ثروتمند تقسیم می‌شد. ادا نکردن حقوق الهی، بخل، کفران نعمت و نداشتن تقوا اموری‌اند که حضرت وضعیت جامعه در آن دوره را به آنها وصف می‌کند که این قبیل امور باعث فقر گسترده شده بودند.
حکومت‌ها و رهبران جامعه همیشه نقش عمده در ایجاد یا برطرف کردن چنین شرایطی دارند. امیرمؤمنان(ع) در خطبه شقشقیه، عثمان و خویشاوندانش را مسئول وضعیت نابسامانی جامعه معرفی می‌کند و معتقد است با دست‌اندازی به بیت‌المال، جامعه را دچار چنین وضعیتی کردند.
چرا سطح زندگی متعادلی که در زمان رسول الله(ص) ایجاد شده بود، از بین رفت و این چنین تفاوت طبقاتی در جامعه ایجاد شد؟ پاسخ زمانی روشن می‌شود که حجم درآمدهای مردم و حکومت بعد از رسول الله(ص) و نوع سیاست‌های توزیعی حکومت‌گران روشن شود
علی(ع) به عنوان حاکم اسلامی به گونه ای زندگی می کرد که وقتی فقیرترین فرد جامعه او را نگاه می کرد، نا امید نمی شد. وقتی مردم می دیدند که حاکم حکومت اسلامی کار می کند و بیت المال را به صورت مساوی تقسیم می کند و بر دستگاه های حکومتی و افراد نظارت می کند؛ مردم هم شروع به کار کردن و کسب درآمد می کردند.
زندگی ایشان علیرغم درآمد سرشار, بسیار در حد فقرا بود.
سوال کردند که چرا به خودتان سخت می گیرید، حضرت فرمودند: «چون من حاکم حکومت اسلامی هستم و اکنون باید به گونه ای زندگی کنم که وقتی فقیرترین فرد جامعه من را نگاه می کند، دچار یاس و نا امیدی نشود که چرا حاکم ما اینگونه زندگی می کند و ما اینگونه» به همین جهت حضرت از خودشان شروع کردند

در دستگاه اقتصادی علی(ع) درآمد کشور باید در میان تمام اقشار جامعه پخش شود، قشر برتر، شهری و غیر روستایی نداریم، شهروند یکم و دوم نداریم، همه مردم در دریافت آنچه در بیت المال هست، یکسان هستند؛ این نگاهی بود که حضرت با رفتار و تعویض نوع نگرش مسئولین به مردم و بیت المال در جامعه جا انداختند
ایشان تاکید دارند که جوان باید کار کند، بیکاری عار است و نباید اجازه دهیم کسی در جامعه اسلامی بیکاری باشد.
نظارت بسیار شدید و در برخی از مسایل نگاه سخت گیرانه ای به بازار و مسئولان داشتند، بر مسئول بازار هم نیروی اطلاعاتی می گذاشتند که بر او نظارت کند تا او خیانت نکند، .
علی را با اقتصاد هم بشناسیم
✍حسن بلندیان