به گمانم رمضان هنگامي است كه ابعاد مختلف غذا و تغذيه و تاثير همه جانبه آن ها را بر وجوه مختلف زندگي فردي و جمعي بيشتر درك مي كنيم، به عينه مي بينيم كه چطور طولاني شدن فواصل وعده ها بر توان كاري و فكري ما تاثير مي گذارد و با تمام وجود حس مي كنيم كه چگونه غذا و سفره افطار موجب گرد آمدن اعضاي خانواده به دور هم و گرم شدن روابط خانوادگي مي شود.
در ماه مبارك، سه تغيير عمده در تغذيه روزه داران رخ مي دهد: ١- نظم وعده هاي غذايي تغيير مي كند؛ ٢- غالبا حجم غذا در وعده ها نيز دستخوش تغيير مي شود؛ و ٣- تركيب رژيم غذايي هم ممكن است تغيير كند چون مواجهه با برخي مواد غذايي ممكن است افزايش چشمگيري يابد، غذاهايي كه ممكن است در يازده ماه ديگر سال چندان مواجهه اي با آن ها نداشته باشيم.
در ماه مبارك، سه وعده اصلي و يكي دو ميان وعده به ناگهان به دو و گاه يك وعده تقليل مي يابد، ديگر از ريزه خواري و ناخنك زدن هم خبري نيست (توفيق اجباري!) برخي افراد (خاصه أفراد لاغر) پس از ساعت ها محروميت از خوردن و آشاميدن با شنيدن بانگ اذان و نوشيدن يك ليوان شير يا چاي و خوردن يكي دو لقمه غذا به ناگهان دچار احساس ورم و پري مي شوند. برخي ديگر (غالبا كارمندها) از وعده سحري خود صرف نظر مي كنند تا به قولي بدخواب نشوند.

خلاصه تعداد وعده هاي اكثر افراد كم مي شود. اما يك پرسش: چگونه است كه تعداد وعده هاي غذاي آمريكايي ها، فرانسوي ها، آفريقايي ها، ژاپني ها و خلاصه اكثر قريب به اتفاق بني بشر مشابه و معمولا سه وعده اصلي است؟ پاسخ اين است كه اين مسأله تصادفي نيست، فيزيولوژي انسان اين گونه مي طلبد. يكي از عواملي كه دستگاه متابوليك بدن (يا همان سوخت و ساز) را فعال تر مي كند، خوردن و آشاميدن است. كم شدن تعداد وعده ها با كاهش متابوليسم همراه است و به نفع حفظ توده هاي چربي در بدن است. پس بهتر است در ماه رمضان به جاي يكي دو وعده پرحجم، سه چهار وعده سبك داشت.

كاهش وعده هاي غذايي لاجرم افزايش حجم غذا در هر وعده را در پي خواهد داشت، حجم بالاي انرژي و به ويژه مواد قندي (كربوهيدرات) دريافتي در يك وعده گاه خارج از توان كبد به تبديل قند مازاد به شكل ذخيره (گليكوژن) و صدور چربي به ساير بافت ها است، در اين حال قند اضافي به چربي تبديل مي شود و در كبد جا خوش مي كند، اين همان چيزي است كه كبد چرب ناميده مي شود. اما سناريو هميشه چنين نيست. به تجربه ديده ام كه اين داستان بسته به وزن پايه افراد فرق مي كند. افراد پر وزن و فربه با داشتن معده اي حجيم، در افطار غالبا همين حكايت را دارند، ايشان معمولا در پايان رمضان چند كيلويي به چربي هاي خود ميافزايند. داستان در مورد افراد كم وزني كه به طور عادي كم خور هم هستند فرق مي كند، با برخاستن بانگ اذان و نوشيدن آب، چاي و ديگر مايعات، خاصه در فصول گرم سال، بخش اعظم معده نه چندان حجيم ايشان پر مي شود و با خوردن يكي دو لقمه احساس پري شديد مانع از صرف غذاي كامل مي شود. اين افراد ممكن است در ماه مبارك باز هم لاغرتر شوند. پس چه بايد كرد؟

١- حجم وعده افطار بايد سبك باشد، همين كه دو سه تكه نان را با اندكي پنير يا يك عدد تخم مرغ ميل كنيد و ارزش غذايي لقمه هايتان را با افزودن خيار، گوجه فرنگي و ساير سبزي ها دوچندان كنيد و آن ها را با ليواني شير كم چرب نوش جان كنيد سپس دست از غذا بكشيد، نمازي بخوانيد (و البته ما را هم دعا كنيد!) و در جمع خانواده بنشينيد، قند خون شما افزايش مي يابد و از دست آن ولع لجام گسيخته رهايي مي يابيد. ساعتي بعد مي توانيد با آرامشي بيشتر مختصر شامي را ميل كنيد.

٢- اگر كم وزن و كم غذا هستيد، افطار خود را با نوشيدن مايعات باز نكنيد، مايعات را بگذاريد براي فاصله افطار و شام آن هم در حد متعادل و در ضمن صرف غذا هم از نوشيدن مايعات حتي المقدور خودداري كنيد.

گردآوری: مهدی منصوریان

برچسب ها : ,

شما هم می توانید دیدگاه خود را ثبت کنید

√ کامل کردن گزینه های ستاره دار (*) الزامی است
√ آدرس پست الکترونیکی شما محفوظ بوده و نمایش داده نخواهد شد

کد امنیتی: *